บทคัดย่อ

จังหวัดจันทบุรี มีความยาวชายฝั่งทะเลประมาณ 87 กิโลเมตร ในพื้นที่อำเภอนายายอาม อำเภอท่าใหม่ อำเภอแหลงสิงห์ และอำเภอขลุง ซึ่งเป็นแหล่งที่อุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่าต่อระบบเศรษฐกิจ สังคมและนิเวศวิทยา อื่นๆ ปัจจุบันพื้นที่ชายฝั่งทะเลได้ถูกนำไปใช้ประโยชน์ที่ดินในรูปแบบต่างๆ และเกิดผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมของพื้นที่ชายฝั่งตามมา โดยเฉพาะการกัดเซาะชายฝั่ง ผู้วิจัยจึงได้นำหลักการเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศมาติดตามการเปลี่ยนแปลงของการกัดเซาะชายฝั่งในหมู่บ้านคลองหก ต.เกาะ เปริด อ.แหลมสิงห์ จ.จันทบุรี ระหว่างปี พ.ศ. 2533 และ ปี พ.ศ. 2547 จากข้อมูลภาพดาวเทียม Landsat มาใช้ในการศึกษา โดยมีวัตถุประสงค์ คือ (1) เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงการกัดเซาะของแนวชายฝั่งจากข้อมูลดาวเทียม Landsat ด้วยวิธีการจำแนกแบบความน่าจะเป็นสูงสุด ร่วมกับการซ้อนทับข้อมูล พร้อมทั้งประเมินความถูกต้อง และ (2) เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ รวมทั้งนำผลการศึกษาปัญหาการกัดเซาะของแนวชายฝั่งที่ไดรับไปใชในการวางแผนการจัดการ การอนุรักษ และการฟื้นฟูทรัพยากรชายฝั่งที่มีอยู่อยางจํากัดให้คงอยู่ต่อไป สำหรับวิธีการศึกษาแบ่งออกเป็น 6 ขั้นตอน ประกอบด้วย (1) การคัดเลือกพื้นที่ศึกษา (2) การจัดหาข้อมูลและประมวลผลข้อมูลเบื้องต้น (3) การจำแนกข้อมูลภาพ (4) วิธีการซ้อนทับข้อมูลเชิงพื้นที่ และ (5) การสำรวจภาคสนามและประเมินความถูกต้อง

ผลการจำแนกประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปกคลุมดินจากข้อมูลภาพ 2 ช่วงเวลา พบว่า ประกอบด้วย 5 ประเภทข้อมูล ได้แก่ (1) แหล่งน้ำ (2) สถานที่เพาะเลี้ยงกุ้ง (3) ที่โล่ง (4) หมู่บ้าน และ (5) ป่าชายเลน โดยในการซ้อนทับข้อมูลเชิงพื้นที่จากผลการจำแนกจากข้อมูลภาพ 2 ช่วงเวลา พบว่า เกิดเปลี่ยนแปลงของการใช้ประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปกคลุมจากการกัดเซาะจากแหล่งน้ำ สถานเพาะเลี้ยงกุ้ง ที่โล่ง หมู่บ้าน และป่าชายเลน ไปเป็นแหล่งน้ำ มีพื้นที่รวมทั้งหมด 1.50 ตร.กม. ในขณะเดียวกัน ผลการประเมินความถูกต้องการจำแนกประเภทการใช้ที่ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปกคลุมดิน พบว่า มีค่าความถูกต้องโดยรวมและสัมประสิทธิ์แคปปาเท่ากับร้อยละ 77.63 และ 67.86 ตามลำดับ

คำสำคัญ การติดตามการเปลี่ยนแปลงชายฝั่ง, เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ, วิธีการจำแนกแบบความน่าจะเป็นสูงสุด

ทบทอง ชั้นเจริญ. (2558). การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเพื่อการติดตามการเปลี่ยนแปลงชายฝั่ง กรณีศึกษา: หมู่บ้านคลองหก ต.เกาะเปริด อ.แหลมสิงห์ จ.จันทบุรี. วารสารสมาคมสำรวจข้อมูลระยะไกลและระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์แห่งประเทศไทย, 16 (2), 22-30. (PDF)