สาระสำคัญ

• บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นของภูมิสารสนเทศ
  เทคโนโลยีสารสนเทศ
  องค์ประกอบของระบบคอมพิวเตอร์
  เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
  องค์ประกอบของเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
  ประโยชน์ของเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
• บทที่ 2 การฉายภาพแผนที่และระบบพิกัด
  รูปทรงของโลกและพื้นหลักฐาน
  การฉายภาพแผนที่
  ชนิดของการฉายภาพแผนที่
  ระบบพิกัดในแผนที่
  แผนที่
  องค์ประกอบของแผนที่
• บทที่ 3 การรับรู้จากระยะไกล
  นิยามของการรับรู้จากระยะไกล
  องค์ประกอบของการรับรู้จากระยะไกล
  หลักการแผ่รังสีแม่เหล็กไฟฟ้า
  ปฏิสัมพันธ์ของพลังงานแม่เหล็กไฟฟ้ากับสภาพแวดล้อมของโลก
  ดาวเทียม
  ระบบเครื่องมือตรวจวัดในการรับรู้จากระยะไกล
• บทที่ 4 การประมวลผลข้อมูลภาพเชิงเลขเบื้องต้น
  คุณลักษณะของข้อมูลภาพเชิงเลข
  การบันทึกข้อมูลภาพเชิงเลข
  การแสดงผลข้อมูลภาพเชิงเลข
  ขั้นตอนการวิเคราะห์ข้อมูลภาพเชิงเลข
  การประเมินคุณภาพของข้อมูลภาพเชิงเลข
  การปรับแก้ข้อมูลภาพเชิงเลข
  การเน้นข้อมูลภาพเชิงเลข
  การจำแนกประเภทข้อมูลภาพเชิงเลข
  การประเมินความถูกต้องของการจำแนก
  การประยุกต์ใช้ข้อมูลการรับรู้จากระยะไกล
• บทที่ 5 ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  ความหมายของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  องค์ประกอบของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  ลักษณะของข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  ความสัมพันธ์ของข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
• บทที่ 6 การวิเคราะห์ข้อมูลระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์เบื้องต้น
  การจัดการข้อมูลระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  การวิเคราะห์ข้อมูลระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  ฟังก์ชันการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  การวิเคราะห์ข้อมูลแบบเวกเตอร์
  การวิเคราะห์ข้อมูลแบบราสเตอร์
  มาตรฐานระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
  การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
• บทที่ 7 ระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก
  องค์ประกอบของระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก
  หลักการทำงานของระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก
  สมการค่าสังเกตจีพีเอส
  การรังวัดหาค่าพิกัดด้วยระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก
  ค่าคลาดเคลื่อนในข้อมูลระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก
  แนวโน้มและการประยุกต์ใช้ระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก
• บทที่ 8 การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
  ด้านป่าไม้
  ด้านเกษตรกรรม
  ด้านการใช้ที่ดิน
  ด้านธรณีวิทยาและธรณีสัณฐาน
  ด้านอุทกวิทยาและการจัดการทรัพยากรน้ำ
  ด้านสมุทรศาสตร์และทรัพยากรชายฝั่ง
  ด้านภัยพิบัติ
  ด้านการทำแผนที่
  ด้านผังเมืองและโยธาธิการ
  ด้านความมั่นคง
  ด้านโบราณคดี
  ด้านบรรยากาศและอุตุนิยมวิทยา
  ด้านสาธารณสุข
  ด้านสิ่งแวดล้อม

ทบทอง ชั้นเจริญ. (2558). เอกสารประกอบการสอน รายวิชา พื้นฐานของภูมิสารสนเทศ
(Fundamentals of Geoinformatics). สาขาภูมิสารสนเทศ คณะวิทยาการคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศ. มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี. 354 หน้า. (PDF) (Slides)

บทคัดย่อ

จังหวัดจันทบุรี มีความยาวชายฝั่งทะเลประมาณ 87 กิโลเมตร ในพื้นที่อำเภอนายายอาม อำเภอท่าใหม่ อำเภอแหลงสิงห์ และอำเภอขลุง ซึ่งเป็นแหล่งที่อุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่าต่อระบบเศรษฐกิจ สังคมและนิเวศวิทยา อื่นๆ ปัจจุบันพื้นที่ชายฝั่งทะเลได้ถูกนำไปใช้ประโยชน์ที่ดินในรูปแบบต่างๆ และเกิดผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมของพื้นที่ชายฝั่งตามมา โดยเฉพาะการกัดเซาะชายฝั่ง ผู้วิจัยจึงได้นำหลักการเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศมาติดตามการเปลี่ยนแปลงของการกัดเซาะชายฝั่งในหมู่บ้านคลองหก ต.เกาะ เปริด อ.แหลมสิงห์ จ.จันทบุรี ระหว่างปี พ.ศ. 2533 และ ปี พ.ศ. 2547 จากข้อมูลภาพดาวเทียม Landsat มาใช้ในการศึกษา โดยมีวัตถุประสงค์ คือ (1) เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงการกัดเซาะของแนวชายฝั่งจากข้อมูลดาวเทียม Landsat ด้วยวิธีการจำแนกแบบความน่าจะเป็นสูงสุด ร่วมกับการซ้อนทับข้อมูล พร้อมทั้งประเมินความถูกต้อง และ (2) เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ รวมทั้งนำผลการศึกษาปัญหาการกัดเซาะของแนวชายฝั่งที่ไดรับไปใชในการวางแผนการจัดการ การอนุรักษ และการฟื้นฟูทรัพยากรชายฝั่งที่มีอยู่อยางจํากัดให้คงอยู่ต่อไป สำหรับวิธีการศึกษาแบ่งออกเป็น 6 ขั้นตอน ประกอบด้วย (1) การคัดเลือกพื้นที่ศึกษา (2) การจัดหาข้อมูลและประมวลผลข้อมูลเบื้องต้น (3) การจำแนกข้อมูลภาพ (4) วิธีการซ้อนทับข้อมูลเชิงพื้นที่ และ (5) การสำรวจภาคสนามและประเมินความถูกต้อง

ผลการจำแนกประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปกคลุมดินจากข้อมูลภาพ 2 ช่วงเวลา พบว่า ประกอบด้วย 5 ประเภทข้อมูล ได้แก่ (1) แหล่งน้ำ (2) สถานที่เพาะเลี้ยงกุ้ง (3) ที่โล่ง (4) หมู่บ้าน และ (5) ป่าชายเลน โดยในการซ้อนทับข้อมูลเชิงพื้นที่จากผลการจำแนกจากข้อมูลภาพ 2 ช่วงเวลา พบว่า เกิดเปลี่ยนแปลงของการใช้ประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปกคลุมจากการกัดเซาะจากแหล่งน้ำ สถานเพาะเลี้ยงกุ้ง ที่โล่ง หมู่บ้าน และป่าชายเลน ไปเป็นแหล่งน้ำ มีพื้นที่รวมทั้งหมด 1.50 ตร.กม. ในขณะเดียวกัน ผลการประเมินความถูกต้องการจำแนกประเภทการใช้ที่ประโยชน์ที่ดินและสิ่งปกคลุมดิน พบว่า มีค่าความถูกต้องโดยรวมและสัมประสิทธิ์แคปปาเท่ากับร้อยละ 77.63 และ 67.86 ตามลำดับ

คำสำคัญ การติดตามการเปลี่ยนแปลงชายฝั่ง, เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ, วิธีการจำแนกแบบความน่าจะเป็นสูงสุด

ทบทอง ชั้นเจริญ. (2558). การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเพื่อการติดตามการเปลี่ยนแปลงชายฝั่ง กรณีศึกษา: หมู่บ้านคลองหก ต.เกาะเปริด อ.แหลมสิงห์ จ.จันทบุรี. วารสารสมาคมสำรวจข้อมูลระยะไกลและระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์แห่งประเทศไทย, 16 (2), 22-30. (PDF)